My feeling and my dreams

Posts tagged ‘Địa y’

Một tẹo về địa y (lichen)

ĐỊA Y LÀ GÌ?

Địa y là một dạng cơ thể phức hợp được tạo thành từ những thành phần khác nhau. Thành phần chính trong địa y thường là nấm (fungi). Nấm không thể tự tạo ra nguồn thức ăn cho mình nên chúng có thể sống cộng sinh với một thành phần khác hoặc sống hoại sinh.

Nấm trong địa y (thuộc giới Nấm) thường cộng sinh với một thành phần khác, thành phần này có khả năng tạo ra nguồn dinh dưỡng thông qua quá trình quang hợp. Đôi khi thành phần này là tảo, khi khác lại là vi khuẩn lam, cũng có khi là bao gồm cả hai loại trên.

Đây là loài địa y Lobaria pulmonaria và một lát cắt dọc cho thấy một lớp tảo lục nằm dưới một lớp vỏ được tạo nên từ nấm, một búi nhỏ màu nâu là nơi khuẩn lam trú ngụ (gọi là cephalodium) và một cấu trúc (có hình như chiếc vương miện) làm chức năng sinh sản sinh dưỡng (gọi là soralium)
Khuẩn lam có thể lấy nitơ từ không khí và chuyển nó thành dạng hợp chất hữu cơ chứa nitơ. Vì vậy, những loài địa y có khuẩn lam có khả năng làm cho đất thêm màu mỡ.
Những khối tròn nhỏ gồm nhiều tế bào tảo được bao bởi những sợi nấm được gọi là soradia được tạo ra và nổi lên trên soralium để được phát tán.

DẠNG SỐNG

Địa y có thể được chia thành 3 – 7 nhóm khác nhau tùy theo dạng sống nhưng sự phân chia nhu thế không phản ánh sự liên hệ giữa các nhóm như thế. Những loài khác nhau trong cùng một chi có thể có những dạng sống khác nhau.

(1) Crustose lichen: Địa y dạng bột mịn.Loại địa y này có dạng trông giống như bột mịn dính rất chắc vào đá, cây cối, vỉa vè hoặc trong đất, thường rất khó để tách chúng ra khỏi những giá thể này mà không làm tổn hại đến giá thể.


Một loài trong chi Acarospora hay Pleopsidium (một trong số “gold cobblestone lichens”)trên đá ở Arizona. Loài này vẫn chưa được định tên chính xác.

Loài Caloplaca luteominea subspecies bolanderi – Một loài địa y “endolithic” nghĩa là sống ăn sâu vào đá, chỉ có những cơ quan sinh sản mới hiện trên bề mặt đá.

(2) Foliose lichen: Địa y hình lá: thường có dạng như lá, tản của chúng có thể phân ra thành nhiều thùy (lobes). Thường chúng không gắn quá chặt với giá thể thông qua những cấu trúc khác nhau, một trong số đó là cấu trúc trông như rễ giả gọi là rhizine.

Lobaria linita có những những thùy lớn trông như lá cây.

(3) Fructicose lichen: Địa y dạng sợi: thường có tiết tròn, phân nhiều nhánh, trông như một chùm lông bám trên giá thể hoặc cũng có khi như những sợi day buông thõng trên các cây lớn.
Ramalina stenospora

Usnea longissima
(4) Squamulose lichen: địa y hình vảy: thường có tản hình những vảy nhỏ xếp lợp lên nhau.

Psora pseudorusselli có tản màu xanh với viền màu trắng, cơ quan sinh sản (Apothecia) màu nâu.Cladonia carneolacó tản dạng squamulose nhưng cơ quản sinh sản (apothecia) hình fruticose gọi là podetia.

(Sưu tầm từ internet)